బ్యాంక్ ఖాతాదారులకు బిగ్ అలర్ట్… నవంబర్ 1 నుంచి అన్నీ మారిపోతున్నాయి

మనందరి జీవితంలో బ్యాంకింగ్ అనేది ఒక ముఖ్యమైన భాగం. మన జీతాలు, పొదుపు, పెట్టుబడులు అన్నీ బ్యాంకులతో ముడిపడి ఉంటాయి. అందుకే, బ్యాంకులకు సంబంధించిన నియమాలు మారినప్పుడల్లా, వాటి గురించి మనం తప్పకుండా తెలుసుకోవాలి. ప్రతీ నెలా కొన్ని కొత్త నిబంధనలు వస్తూ ఉంటాయి, కానీ ఈసారి నవంబర్ 1, 2025 నుండి వస్తున్న మార్పులు చాలా ముఖ్యమైనవి, ముఖ్యంగా సామాన్యుడికి ఇవి నేరుగా ఉపయోగపడతాయి.

ఇప్పటివరకు ఉన్న కొన్ని పాత పద్ధతులను మారుస్తూ, కేంద్ర ప్రభుత్వం "బ్యాంకింగ్ చట్టాల సవరణ చట్టం, 2025" కింద కొన్ని కొత్త రూల్స్‌ను తీసుకువచ్చింది. ఈ కొత్త రూల్స్ అన్నీ నవంబర్ 1వ తేదీ నుండే దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న అన్ని బ్యాంకులలో అమలులోకి వస్తాయి. వీటిలో మనకు అత్యంత ప్రయోజనం కలిగించే పెద్ద మార్పు "నామినేషన్" విధానానికి సంబంధించింది. ఈ మార్పు ఏమిటి, దీనివల్ల మనకు లాభం ఏంటి, ఇంకా ఇతర ఏ మార్పులు వస్తున్నాయో ఇప్పుడు చాలా వివరంగా, సులభమైన మాటల్లో చూద్దాం.

మనం కష్టపడి సంపాదించిన డబ్బును బ్యాంకులో సేవింగ్స్ అకౌంట్‌లో లేదా ఫిక్స్‌డ్ డిపాజిట్ల రూపంలో దాచుకుంటాం. అలాగే, మన విలువైన బంగారు ఆభరణాలు, ముఖ్యమైన డాక్యుమెంట్లను బ్యాంకు లాకర్లలో భద్రపరుస్తాం. అయితే, ఆ అకౌంట్ హోల్డర్‌కు లేదా లాకర్ వాడేవారికి అనుకోకుండా ఏదైనా జరిగితే, అంటే వారు మరణిస్తే, ఆ డబ్బు లేదా లాకర్‌లోని వస్తువులు ఎవరికి చెందాలి?

దీనికోసమే "నామినీ" అనే సదుపాయం ఉంటుంది. మన తర్వాత మన డబ్బు ఫలానా వ్యక్తికి చెందాలి అని మనం బ్యాంకుకు ముందుగానే చెప్పి, వారి పేరును రిజిస్టర్ చేయించడమే నామినేషన్. కానీ, ఇప్పటివరకు ఉన్న పాత రూల్స్ ప్రకారం, చాలా బ్యాంకులు ఒక అకౌంట్‌కు లేదా ఒక లాకర్‌కు కేవలం ఒక్కరి పేరును మాత్రమే నామినీగా పెట్టడానికి ఒప్పుకునేవి.

ఇక్కడే అసలు సమస్య మొదలవుతుంది. ఉదాహరణకు, ఒక వ్యక్తికి భార్య, ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు. అతను తన ముగ్గురినీ సమానంగా ప్రేమిస్తాడు. కానీ, రూల్ ప్రకారం ఒక్కరి పేరు మాత్రమే నామినీగా పెట్టగలిగేవాడు. ఒకవేళ ఆ వ్యక్తికి ఏదైనా జరిగితే, చట్టబద్ధంగా ఆ డబ్బు మొత్తం నామినీగా ఉన్న భార్యకు మాత్రమే వెళ్తుంది. ఆమె దయతలచి పిల్లలకు ఇస్తే సరే, లేదంటే పిల్లలకు ఆ డబ్బుపై హక్కు ఉండదు. దీనివల్ల ఎన్నో కుటుంబాల్లో గొడవలు, మనస్పర్థలు, కోర్టు కేసులు నడిచాయి. వారసత్వ సర్టిఫికెట్ల కోసం ఆఫీసుల చుట్టూ తిరగాల్సి వచ్చేది.

ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికే ప్రభుత్వం ఇప్పుడు ఒక అద్భుతమైన కొత్త రూల్‌ను తెచ్చింది. నవంబర్ 1 నుండి, మీరు మీ బ్యాంకు డిపాజిట్ అకౌంట్లకు, సేఫ్ కస్టడీలో ఉంచిన వస్తువులకు, మరియు బ్యాంకు లాకర్లకు ఒక్కరిని కాదు, గరిష్టంగా నలుగురు వ్యక్తులను నామినీలుగా యాడ్ చేసుకోవచ్చు. ఇది నిజంగా సామాన్య ప్రజలకు, ముఖ్యంగా కుటుంబ పెద్దలకు చాలా పెద్ద ఊరటనిచ్చే విషయం.

అయితే, ఈ నలుగురిని నామినీగా పెట్టడంలో కూడా ప్రభుత్వం రెండు వేర్వేరు పద్ధతులను ఇచ్చింది. ఇది మన అవసరాన్ని బట్టి మనం ఎంచుకోవాలి.

ఈ మొదటి పద్ధతి కేవలం మన "డిపాజిట్ అకౌంట్లకు" మాత్రమే పనిచేస్తుంది. ఈ పద్ధతిలో, మీరు మీ అకౌంట్‌లో ఉన్న డబ్బును, మీరు నామినీలుగా పెట్టిన నలుగురికి ఏ నిష్పత్తిలో పంచాలో మీరే నిర్ణయించుకోవచ్చు.

ఒక ఉదాహరణ చూద్దాం. రమేష్ అనే వ్యక్తికి ఒక బ్యాంకులో 10 లక్షల రూపాయల ఫిక్స్‌డ్ డిపాజిట్ ఉంది. అతనికి భార్య, ఇద్దరు పిల్లలు, మరియు తన తల్లి ఉన్నారు. అతను ఈ నలుగురినీ నామినీలుగా పెట్టాలనుకున్నాడు. ఈ కొత్త రూల్ ప్రకారం, అతను బ్యాంకుకు వెళ్లి, "నా 10 లక్షల డిపాజిట్‌లో నా భార్యకు 40 శాతం, నా తల్లికి 20 శాతం, నా ఇద్దరు పిల్లలకు చెరో 20 శాతం చొప్పున ఇవ్వాలి" అని స్పష్టంగా రాసి ఇవ్వవచ్చు. ఇక్కడ మొత్తం కలిపితే 100 శాతం అవ్వాలి, అది ముఖ్యం.

ఒకవేళ రమేష్‌కు ఏదైనా జరిగితే, బ్యాంకు ఆ 10 లక్షల రూపాయలను అతను చెప్పిన నిష్పత్తిలోనే, అంటే భార్యకు 4 లక్షలు, తల్లికి 2 లక్షలు, ఇద్దరు పిల్లలకు చెరో 2 లక్షలు చొప్పున ఎటువంటి గొడవ లేకుండా పంచి ఇస్తుంది. దీనివల్ల కుటుంబంలో ఎలాంటి తగాదాలకు ఆస్కారం ఉండదు. అయితే, గుర్తుంచుకోండి, ఈ శాతం పంపకం అనేది బ్యాంకు లాకర్లకు వర్తించదు, కేవలం డబ్బు ఉన్న డిపాజిట్లకు మాత్రమే.

ఈ రెండవ పద్ధతి డిపాజిట్లకు, బ్యాంకు లాకర్లకు, మరియు సేఫ్ కస్టడీలోని వస్తువులకు కూడా వర్తిస్తుంది. "సక్సెసివ్" అంటే "ఒకరి తర్వాత ఒకరు" అని అర్థం. ఈ పద్ధతిలో, మీరు నలుగురు నామినీల పేర్లను ఒక వరుస క్రమంలో, అంటే 1, 2, 3, 4 అనే ఆర్డర్‌లో ఇస్తారు.

ఇది ఎలా పనిచేస్తుందంటే, అకౌంట్ హోల్డర్‌కు ఏదైనా జరిగితే, ఆ డబ్బు లేదా లాకర్‌పై పూర్తి హక్కులు మొదటగా "నామినీ 1"గా ఎవరి పేరైతే ఉందో వారికి మాత్రమే వెళ్తాయి. ఒకవేళ ఆ సమయానికి, నామినీ 1 కూడా జీవించి లేకపోతే, అప్పుడు ఆ హక్కులు ఆటోమేటిక్‌గా "నామినీ 2"కి వెళ్తాయి. ఒకవేళ నామినీ 2 కూడా లేకపోతే నామినీ 3కి, ఆ తర్వాత నామినీ 4కి హక్కులు వెళ్తాయి.

ఇది ముఖ్యంగా బ్యాంకు లాకర్ల విషయంలో చాలా బాగా ఉపయోగపడుతుంది. లాకర్‌లోని వస్తువులను మనం శాతం ప్రకారం పంచలేము కదా. అందుకే, లాకర్లకు ఈ రెండవ పద్ధతిని మాత్రమే అనుమతిస్తారు. ఉదాహరణకు, సుజాత గారు తన బ్యాంకు లాకర్‌కు తన కూతురిని మొదటి నామినీగా, తన కొడుకును రెండవ నామినీగా పెట్టవచ్చు. సుజాత గారికి ఏదైనా అయితే, లాకర్ హక్కులు కూతురికి వెళ్తాయి. ఒకవేళ ఆ సమయానికి కూతురు కూడా లేకపోతేనే, ఆ హక్కులు కొడుకుకు దక్కుతాయి.

ఈ రెండు కొత్త పద్ధతుల వల్ల, మన డబ్బు, ఆస్తులు మన తర్వాత ఎవరికి చెందాలో మనమే చాలా స్పష్టంగా నిర్ణయించుకునే పూర్తి స్వేచ్ఛ, సౌలభ్యం ఇప్పుడు మనకు లభించాయి.

ఈ కొత్త మార్పులతో పాటు, కస్టమర్ల విషయంలో బ్యాంకుల బాధ్యతను కూడా పెంచారు. నవంబర్ 1 నుండి, మీరు ఏదైనా కొత్త అకౌంట్ తెరవడానికి వెళ్ళినప్పుడు, "నామినేషన్ సదుపాయం" గురించి మీకు వివరంగా చెప్పాల్సిన బాధ్యత బ్యాంకు సిబ్బందిపై ఉంటుంది.

ఒకవేళ, "నాకు నామినీగా ఎవరినీ పెట్టడం ఇష్టం లేదు" అని మీరు అనుకుంటే, బ్యాంకు మిమ్మల్ని బలవంతం చేయకూడదు. కానీ, ఆ విషయాన్ని మీరు రాతపూర్వకంగా, అంటే ఒక డిక్లరేషన్ ఫారంపై సంతకం చేసి ఇవ్వాలి. ఒకవేళ మీరు ఆ డిక్లరేషన్ మీద సంతకం చేయడానికి కూడా ఇష్టపడకపోతే, బ్యాంకు సిబ్బంది ఆ విషయాన్ని వారి రికార్డులలో నోట్ చేసుకుని, మీకు అకౌంట్ తెరవాల్సిందే. నామినీని పెట్టలేదని చెప్పి అకౌంట్ తెరవకుండా ఆపడానికి బ్యాంకుకు ఎలాంటి హక్కు లేదు.

ఇంకో ముఖ్యమైన విషయం ఏమిటంటే, ఇకపై మన బ్యాంక్ పాస్‌బుక్, అకౌంట్ స్టేట్‌మెంట్, మరియు ఫిక్స్‌డ్ డిపాజిట్ రసీదుల మీద "నామినేషన్ రిజిస్టర్ చేయబడింది" అని, మరియు నామినీ పేర్లను కూడా స్పష్టంగా ముద్రించాలి. దీనివల్ల మన అకౌంట్‌కు నామినీ సరిగ్గా రిజిస్టర్ అయ్యిందో లేదో మనకు స్పష్టంగా తెలుస్తుంది. మనం నామినేషన్ కోసం దరఖాస్తు చేసినా, లేదా పాత నామినీని మార్చినా, రద్దు చేసినా, బ్యాంకు ఆ పనిని మూడు రోజుల్లో పూర్తి చేసి మనకు రసీదు ఇవ్వాలి.

ఈ పెద్ద నామినేషన్ మార్పుతో పాటు, నవంబర్ నెలలో మరో రెండు ముఖ్యమైన విషయాలు కూడా ఉన్నాయి.

మొదటిది, ప్రభుత్వ పెన్షనర్ల కోసం. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల నుండి పెన్షన్ తీసుకుంటున్న ప్రతి ఒక్కరూ, ప్రతి ఏటా నవంబర్ నెలలో "యాన్యువల్ లైఫ్ సర్టిఫికెట్" సమర్పించాలి. "నేను బతికే ఉన్నాను, నా పెన్షన్ నాకు పంపండి" అని చెప్పే రుజువు పత్రం ఇది. దీనిని జీవన్ ప్రమాణ్ అని కూడా అంటారు. ఈ సర్టిఫికెట్‌ను సమర్పించడానికి నవంబర్ 1 నుండి నవంబర్ 30 వరకు గడువు ఉంటుంది. ఒకవేళ ఈ గడువులోగా లైఫ్ సర్టిఫికెట్ ఇవ్వకపోతే, వారి నెలవారీ పెన్షన్ ఆగిపోయే ప్రమాదం ఉంది.

రెండవది, క్రెడిట్ కార్డ్ వాడే వారికి, ముఖ్యంగా SBI కార్డ్ వాడేవారికి ఒక చిన్న అలర్ట్. నవంబర్ 1 నుండి, కొన్ని రకాల చెల్లింపులపై కొత్తగా 1 శాతం ఫీజు వసూలు చేయాలని SBI కార్డ్ నిర్ణయించింది. ఇది దేని మీద అంటే, మనం పిల్లల స్కూల్ ఫీజులు లేదా కాలేజీ ఫీజులను CRED, MobiKwik, Cheq వంటి ఇతర యాప్స్ ద్వారా కట్టినప్పుడు మాత్రమే ఈ 1 శాతం ఫీజు పడుతుంది. అయితే, మీరు నేరుగా స్కూల్ లేదా కాలేజీ వెబ్‌సైట్‌లో గానీ, లేదా వారి ఆఫీసులోని స్వైపింగ్ మెషీన్ (POS) వద్ద గానీ మీ SBI కార్డ్ వాడితే, అప్పుడు ఈ 1 శాతం ఫీజు పడదు. అలాగే, మీ క్రెడిట్ కార్డ్ నుండి వాలెట్లకు వెయ్యి రూపాయల కంటే ఎక్కువ డబ్బు లోడ్ చేసినా కూడా 1 శాతం ఫీజు వర్తిస్తుంది.

మొత్తం మీద, ఈ నవంబర్ 1 నుండి వస్తున్న మార్పులు, ముఖ్యంగా ఈ నామినేషన్ రూల్, మనకు చాలా మేలు చేసేది. దీనివల్ల మన కష్టార్జితం మన తర్వాత మన కుటుంబ సభ్యులకు సరిగ్గా, ఎటువంటి చట్టపరమైన ఇబ్బందులు లేకుండా అందుతుంది. మీరు ఇప్పటికే మీ పాత బ్యాంకు అకౌంట్లకు నామినీలను పెట్టి ఉంటే, ఒకసారి మీ బ్యాంకు బ్రాంచ్‌కు వెళ్లి, ఈ కొత్త పద్ధతి ప్రకారం మీ నామినేషన్లను అప్‌డేట్ చేసుకోవడం చాలా మంచిది.