ఇండియాలో సోషల్ మీడియా బ్యాన్ అయితే…దేశం బాగుపడుతుందా లేక నేపాల్ లా అవుతుందా…?

ఈ రోజుల్లో మన లైఫ్ ఎలా అయిపోయిందంటే, ఉదయం నిద్ర లేవగానే ఫోన్ పట్టుకోవడం ఒక అలవాటుగా, కాదు, ఒక అవసరంగా మారిపోయింది. వాట్సాప్ మెసేజ్‌లు చూడనిదే మన రోజు మొదలవ్వదు. ఇన్‌స్టాగ్రామ్ రీల్స్ స్క్రోల్ చేయనిదే చాలా మందికి నిద్ర పట్టదు. ఏదైనా చిన్న సందేహం వస్తే, పక్కన ఉన్నవాళ్లను అడగడం మానేసి, వెంటనే "గూగుల్ తల్లి"ని అడిగేస్తున్నాం. ఈ సోషల్ మీడియా, ఈ ఇంటర్నెట్ మన జీవితాల్లో ఎంతలా కలిసిపోయాయంటే, ఇవి లేని ఒక్క రోజును కూడా మనం ఊహించుకోలేకపోతున్నాం.

కానీ, ఎప్పుడూ అందుబాటులో ఉండే ఈ యాప్స్ అన్నీ ఉన్నట్టుండి ఒకేసారి ఆగిపోతే? అంటే, మన దేశంలో మొత్తం బ్యాన్ అయిపోతే? మన పరిస్థితి ఏంటి? ఇదే ఇప్పుడు పెద్ద చర్చగా మారింది. ఈ చర్చకు కారణం రెండు సంఘటనలు. ఒకటి మన పక్క దేశం నేపాల్‌లో జరిగింది, రెండోది మన దేశంలోనే ఒక పెద్ద బిజినెస్ మ్యాన్ వేసిన ఒకే ఒక్క ట్వీట్ .

ఈ మధ్య మన పక్కనే ఉన్న నేపాల్ దేశంలో రాజకీయాలు ఒక్కసారిగా వేడెక్కాయి. ఉన్నట్టుండి ప్రభుత్వం కూలిపోయింది. దానికి కారణం ఏంటో తెలుసా? అక్కడి యువత, అంటే 'జనరేషన్ Z' వాళ్ళు సోషల్ మీడియా ద్వారా చేసిన ఉద్యమం. ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా, "ఈ ప్రభుత్వం దిగిపోవాలి" అంటూ ఫేస్‌బుక్, ట్విట్టర్ లాంటి ప్లాట్‌ఫామ్స్ మీద విపరీతంగా పోస్టులు పెట్టడం మొదలుపెట్టారు. అది చూసి, ఈ పోస్టులను ఎలా ఆపాలో, ఈ ఆన్‌లైన్ నిరసనను ఎలా కంట్రోల్ చేయాలో అక్కడి ప్రభుత్వానికి అస్సలు అర్థం కాలేదు.

ఒక రకమైన భయంతో, వాళ్ళు ఒక పెద్ద తప్పు చేశారు. దేశం మొత్తం మీద సోషల్ మీడియాను పూర్తిగా బ్యాన్ చేస్తున్నట్లు ప్రకటించారు. వాళ్ళు ఇలా అనుకున్నారో లేదో, అంతే సంగతులు. అప్పటివరకు ఆన్‌లైన్‌లో ఉన్న కోపం అంతా ఒక్కసారిగా రోడ్ల మీదకు వచ్చేసింది. "జంజీ ఉద్యమం" పేరుతో యువత అంతా రోడ్లెక్కి పెద్ద ఎత్తున నిరసనలు స్టార్ట్ చేశారు. ఈ గందరగోళంలో, కొంతమంది గొడవ చేసేవాళ్ళు, అంటే యాంటీ-సోషల్ ఎలిమెంట్స్ కూడా దూరారు. వాళ్ళు ఏకంగా పార్లమెంట్ బిల్డింగ్ మీద, ప్రధానమంత్రి ఆఫీస్ మీద దాడులు చేశారు. దేశంలో పరిస్థితి పూర్తిగా చెయ్యి దాటిపోయింది. ఆ తర్వాత ప్రభుత్వం కంగారుపడి, "సరే బాబోయ్, మా తప్పు తెలిసింది" అని సోషల్ మీడియా బ్యాన్ ఎత్తేసినా, జరగాల్సిన నష్టం జరిగిపోయింది. ప్రజలు శాంతించలేదు, చివరికి ఆ ప్రభుత్వాన్నే మార్చేసే వరకు ఆ గొడవ ఆగలేదు. ఇది చూశాక, సోషల్ మీడియా పవర్ ఏంటో, దాన్ని ఆపాలని చూస్తే రియాక్షన్ ఎలా ఉంటుందో అందరికీ అర్థమైంది.

నేపాల్ సంగతి పక్కన పెడితే, ఇప్పుడు మన ఇండియాలో కూడా ఇలాంటి "జంజీ" ఉద్యమాల గురించి, యువత రోడ్ల మీదకు రావాలి అని కొంతమంది రాజకీయ నాయకులు పిలుపునిస్తున్నారు. ఇలాంటి హాట్ హాట్ టైమ్‌లో, మన దేశంలోని ఒక పెద్ద పారిశ్రామికవేత్త, RPG గ్రూప్ చైర్మన్ అయిన హర్ష గోయెంకా, ఒక ట్వీట్ వేశారు. ఆ ట్వీట్ ఇప్పుడు ఇండియా మొత్తం మీద ఒక పెద్ద డిబేట్ లేపింది.

ఆయన ఏమన్నారంటే, "ఈ రోజుల్లో ఇన్‌స్టాగ్రామ్ రీల్స్ చూడకుండా రోజు గడవని వాళ్ళు ఎంతో మంది. ఏ చిన్న విషయం కావాలన్నా గూగుల్, లేదా కొత్తగా వచ్చిన చాట్‌జిపిటి వాడేస్తున్నాం. మన జీవితాలు వీటి మీద ఎంతలా ఆధారపడిపోయాయంటే, ఇవి లేని రోజును ఊహించుకుంటేనే భయంగా ఉంది." అని తన ఫీలింగ్ చెప్పారు.

అంతటితో ఆగకుండా, ఆయన అసలు సిసలైన ప్రశ్న అడిగారు. "ఒకవేళ ఈ యాప్స్ అన్నీ మన దేశంలో బ్యాన్ అయితే? అంటే, గూగుల్, ఇన్‌స్టా, ఎక్స్ లాంటివి ఇండియాలో పనిచేయకుండా ఆగిపోతే మన పరిస్థితి ఏంటి? మన దగ్గర ఏదైనా 'ప్లాన్ B' ఉందా?" అని అడిగారు.

ఇక్కడ మనం ఒక ముఖ్యమైన విషయం గమనించాలి. మన ప్రభుత్వం వీటిని బ్యాన్ చేయడం గురించి కాదు ఆయన అడిగింది. ఈ కంపెనీలన్నీ ఏ దేశానికి చెందినవి? అన్నీ అమెరికా కంపెనీలే. ఒకవేళ ఎప్పుడైనా అమెరికాకు, మనకు మధ్య ఏదైనా పెద్ద గొడవ వస్తే, వాళ్ళు మన మీద ఒత్తిడి తేవడానికి, "ఇండియాలో మా కంపెనీ సేవలు ఆపేయండి" అని గూగుల్, ఫేస్‌బుక్‌లకు ఆర్డర్ వేస్తే, అప్పుడు మన పరిస్థితి ఏంటి? అనేది ఆయన ప్రశ్న.

నిజమే కదా! ఒక్కసారి ఆలోచించండి. ఈ రోజు చిన్న చిన్న వ్యాపారాలు చేసే వాళ్ళు, ఇంట్లో ఉండి కేక్స్ అమ్ముకునే వాళ్ళు, బట్టల బిజినెస్ చేసే వాళ్ళు... ఇలా లక్షల మంది కేవలం ఇన్‌స్టాగ్రామ్, వాట్సాప్ మీద ఆధారపడి బతుకుతున్నారు. వాళ్ళ బిజినెస్ అంతా అక్కడే నడుస్తుంది. స్టూడెంట్స్ తమ ప్రాజెక్టుల కోసం, సమాచారం కోసం పూర్తిగా గూగుల్ మీదే డిపెండ్ అవుతున్నారు. ఆఫీస్ వర్క్ చేసే వాళ్ళు, కంటెంట్ రాసే వాళ్ళు చాట్‌జిపిటి సహాయం తీసుకుంటున్నారు.

ఇవన్నీ ఒక్క రోజు ఆగిపోతే, లక్షల మంది ఉపాధి దెబ్బతింటుంది. మన ఎకానమీ మీద కూడా పెద్ద దెబ్బ పడుతుంది. మనకు వార్తలు తెలియాలంటే టీవీ కన్నా ముందే X లో తెలిసిపోతున్నాయి. మన బంధువులతో, ఫ్రెండ్స్‌తో టచ్‌లో ఉండటానికి వాట్సాప్ వాడుతున్నాం. ఇవన్నీ లేకపోతే మన లైఫ్ ఒక్కసారిగా కొన్ని సంవత్సరాలు వెనక్కి వెళ్ళిపోయినట్లు అనిపిస్తుంది.

హర్ష గోయెంకా అడిగిన ఈ ప్రశ్నకు, పబ్లిక్ నుండి రెండు రకాల సమాధానాలు వస్తున్నాయి.

మొదటి అభిప్రాయం: బ్యాన్ చేస్తే మంచిదే... ప్రొడక్టివిటీ పెరుగుతుంది!

కొంతమంది ఏమంటున్నారంటే, "ఈ యాప్స్ అన్నీ బ్యాన్ చేస్తే చాలా మంచిది. జనాలు ముందు ఈ ఫోన్లు పక్కన పడేస్తారు. ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో గంటల తరబడి రీల్స్ చూస్తూ టైమ్ వేస్ట్ చేయడం మానేస్తారు. అనవసరమైన గొడవలు, డిబేట్లు ఆగిపోతాయి. అప్పుడు అందరూ తమ పనుల మీద, తమ కుటుంబం మీద కాన్సంట్రేట్ చేస్తారు. దీనివల్ల దేశంలో ప్రొడక్టివిటీ, అంటే మన పని చేసే సామర్థ్యం పెరుగుతుంది. అందరూ నిజమైన పనులు చేయడం మొదలుపెడతారు." అని చాలా పాజిటివ్‌గా మాట్లాడుతున్నారు. ఇది కూడా నిజమే కావచ్చు. మనం రోజుకు ఎంత సమయం ఈ యాప్స్‌లో గడుపుతున్నామో లెక్కేసుకుంటే, మనకే ఆశ్చర్యంగా ఉంటుంది.

రెండో అభిప్రాయం: "మన సొంత యాప్స్ డెవలప్ అవుతాయి!"

మరికొంత మంది ఇంకో రకంగా ఆలోచిస్తున్నారు. "ఈ పెద్ద పెద్ద అమెరికన్ యాప్స్ అన్నీ పోతే, మన 'స్వదేశీ' యాప్స్‌కు, అంటే మన ఇండియన్ యాప్స్‌కు మంచి డిమాండ్ వస్తుంది. కొత్త కొత్త యాప్స్ పుట్టుకొస్తాయి. ఇది మన 'మేక్ ఇన్ ఇండియా' కలలకు పెద్ద బూస్ట్ ఇస్తుంది." అంటున్నారు.

నిజానికి, మనకు ఇలాంటి ఒక అనుభవం ఇదివరకే ఉంది. కొన్ని ఏళ్ల క్రితం ప్రభుత్వం టిక్‌టాక్ బ్యాన్ చేసినప్పుడు, అందరూ అయ్యో అనుకున్నారు. కానీ వెంటనే, ఇన్‌స్టాగ్రామ్ 'రీల్స్' తెచ్చింది, యూట్యూబ్ 'షార్ట్స్' తెచ్చింది. అలాగే మన ఇండియా నుండి కూడా జోష్, మోజ్ లాంటి ఎన్నో యాప్స్ పుట్టుకొచ్చాయి. కాబట్టి, గూగుల్, ఇన్‌స్టా పోతే, వాటికి బదులుగా మన ఇండియన్ కంపెనీలు కొత్త ఆల్టర్నేటివ్స్ తీసుకురావచ్చు. ఇది మన టెక్నాలజీ రంగానికి ఒక రకంగా మంచిదే.

మొత్తం మీద చూస్తే, ఇది చాలా కాంప్లెక్స్ విషయం. ఈ యాప్స్ ఉండటం వల్ల లాభాలు ఉన్నాయి, నష్టాలు ఉన్నాయి. కానీ, మనం వీటి మీద పూర్తిగా ఆధారపడిపోవడం మాత్రం చాలా ప్రమాదకరం. ఒక వ్యక్తి మీదో, ఒక కంపెనీ మీదో, లేదా ఒక దేశం మీదో మనం ఇంతలా ఆధారపడకూడదు.

ఈ చర్చ వల్ల మనకు తెలిసింది ఏంటంటే, మనం ఇప్పుడు "అయ్యో, అవి పోతే ఎలా?" అని భయపడటం ఆపేసి, నిజంగా "మన ప్లాన్ B ఏంటి?" అని సీరియస్‌గా ఆలోచించడం మొదలుపెట్టాలి. ప్రభుత్వం వైపు నుండి, మన ఇండియన్ టెక్ కంపెనీలు గూగుల్, వాట్సాప్ లాంటి వాటికి ధీటైన సొంత యాప్స్‌ను తయారుచేయాలి. అలాగే మనం కూడా, ఈ సోషల్ మీడియాను మన జీవితంలో ఒక భాగంగానే చూడాలి కానీ, అదే జీవితం కాకూడదని అర్థం చేసుకోవాలి. మన సొంత స్కిల్స్ పెంచుకోవడం మీద, మన చుట్టూ ఉన్న మనుషులతో సంబంధాల మీద ఎక్కువ దృష్టి పెట్టాలి. అదే మనకు నిజమైన 'ప్లాన్ B'.